(TPVN) - Tôi mong rằng, những ai đã từng bước vào cánh cửa này, dù ở lại hay rời đi, cũng sẽ mang theo trong mình một ngọn lửa — để soi sáng con đường họ chọn, và để mỗi khi nhớ lại, có thể mỉm cười mà nói: “Tôi chưa khi nào lãng phí Thanh xuân.”
Có những buổi sáng như sáng nay, khi ngồi bên ly cà phê, tôi chợt nhớ lại gương mặt của những chàng trai, cô gái từng bước qua cánh cửa văn phòng gần mười năm trước. Họ đến khi còn là sinh viên năm cuối, tay ôm tập giáo trình dày, mắt sáng long lanh như thể mọi bí ẩn của pháp luật đều sắp được mở ra. Họ đến với nghề luật bằng một sự tò mò và đôi khi là niềm tin nguyên sơ, rằng chỉ cần mặc veston, đeo bảng tên luật sư, họ sẽ trở thành một người bảo vệ công lý, được mọi người kính trọng.
Tôi đã chứng kiến nhiều người trong số họ lớn lên, thật sự lớn lên, không chỉ về tuổi tác mà cả bản lĩnh. Họ rèn giũa từng câu chữ trong luận cứ, từng động tác nhỏ trong phòng xử, từng cái bắt tay với khách hàng. Rồi một ngày, họ đủ tự tin để độc lập biện hộ ở một phiên tòa, không còn nhìn về phía tôi tìm kiếm sự gật đầu. Tôi mừng cho họ như mừng cho chính mình.
Nhưng cũng có những người trẻ rời đi trong im lặng. Họ biến mất khỏi thế giới pháp luật như chưa từng hiện diện. Có người chuyển sang làm nhân sự, hành chính hay marketing. Có người mở quán cà phê. Có người đơn giản là… thôi. Tôi không buồn vì họ chọn con đường khác, mỗi người đều có quyền tìm kiếm hạnh phúc của mình — nhưng tôi buồn vì đa phần trong số họ ra đi không phải vì tìm thấy đam mê mới, mà vì không biết đam mê cũ của mình là gì.
Trong gần mười năm, tôi nhận ra một điều: nhiều cử nhân luật bước chân ra khỏi cánh cổng trường đại học mà không thực sự biết mình muốn gì. Bốn năm học với hàng trăm tín chỉ, những kỳ thi, những giáo trình dày cộp, nhưng lại thiếu một thứ — một tấm bản đồ nghề nghiệp. Họ được dạy nhiều điều luật, nhưng không được dạy cách biến điều luật thành cuộc sống. Họ biết định nghĩa “hợp đồng” trong Bộ luật Dân sự, nhưng không biết cách ngồi trước một khách hàng đang rối bời để tìm ra giải pháp.
Khi vào nghề, họ bỡ ngỡ trước thực tế khắc nghiệt. Không phải vụ việc nào cũng trắng – đen rõ ràng. Không phải khách hàng nào cũng thành thật. Không phải đồng nghiệp nào cũng sẵn sàng giúp đỡ. Và đặc biệt, không phải phiên tòa nào cũng kết thúc bằng một bản án mà bạn tin là công bằng. Giữa những khoảng mờ của nghề luật, nhiều người trẻ loay hoay, mất phương hướng.
Tôi vẫn nhớ một cậu thực tập sinh năm nào, thông minh, viết tốt, nói năng chừng mực. Sau sáu tháng, cậu đến gặp tôi, bảo: “Em thấy mình không hợp với nghề luật sư. Em muốn làm gì đó nhẹ nhàng hơn.” Tôi hỏi: “Nhẹ nhàng hơn nghĩa là thế nào?” Cậu im lặng. Và tôi hiểu, “nhẹ nhàng hơn” với cậu có thể chỉ là trốn khỏi những buổi tối thức trắng đọc hồ sơ, trốn khỏi áp lực phải đưa ra giải pháp trong những tình huống dường như không có lối thoát. Nhưng nếu rời đi chỉ để tránh cái khó, thì sớm muộn gì ở công việc mới, cậu cũng sẽ gặp một “cái khó” khác, chỉ là mang hình dạng khác.
Tôi không trách thế hệ trẻ. Bởi lẽ, chúng ta đang sống trong một thời đại mà lựa chọn quá nhiều, cơ hội mở ra khắp nơi, nhưng sự kiên nhẫn lại ngày càng hiếm. Giữa hàng nghìn tin đăng tuyển dụng hấp dẫn trên mạng, nghề luật không phải lúc nào cũng đứng đầu danh sách của ước mơ. Hành trình trở thành một luật sư thực thụ quá dài, quá gian nan, và quá ít phần thưởng trong ngắn hạn.
Nhưng cũng chính vì thế, tôi tiếc. Tiếc cho những người đã có cơ hội chạm vào một nghề mà nếu đủ đam mê, đủ bản lĩnh, sẽ mang lại cho họ không chỉ là thu nhập, mà còn là một đời sống tinh thần phong phú. Nghề luật cho bạn cơ hội được bước vào những câu chuyện mà không ai khác được nghe, được nhìn thấy con người ở những khoảnh khắc chân thật nhất, được đóng góp vào việc làm nên những thay đổi nhỏ bé nhưng ý nghĩa cho cuộc sống của người khác.
Có những khoảnh khắc, bạn sẽ thấy mình là nhân chứng của lịch sử — dù chỉ là lịch sử của một gia đình, một doanh nghiệp, hay một con người. Bạn sẽ thấy mọi cố gắng của mình kết tinh trong giây phút tòa tuyên một bản án đúng với lẽ phải. Và bạn sẽ hiểu, tất cả những đêm thức trắng, những giờ chờ đợi mỏi mòn ở hành lang tòa, những lần bị từ chối phũ phàng… đều xứng đáng.
Tôi vẫn tin rằng, điều thiếu ở nhiều luật sư trẻ không phải là năng lực, mà là sự kiên định. Kiên định để đi hết con đường. Kiên định để không bỏ cuộc khi chưa thật sự hiểu nghề. Kiên định để tìm ra đam mê thay vì chờ nó tự tìm đến.
Bởi vì, nếu không ai chỉ cho họ thấy con đường, rất có thể, một thế hệ luật sư sẽ trôi dạt đi như những cánh buồm không gió. Và đó, mới là thứ lãng phí lớn nhất mang tên “thanh xuân”. Nghề luật, cũng như biển lớn, không bao giờ hiền hòa mãi. Có ngày biển êm, gió thuận; cũng có ngày giông tố nổi lên. Người đi trước không thể chèo lái thay, nhưng có thể dạy cách đọc la bàn, cách nhìn sao trời, cách giữ tay lái vững vàng dù bị bủa vây trong sóng gió.
Tôi mong rằng, những ai đã từng bước vào cánh cửa này, dù ở lại hay rời đi, cũng sẽ mang theo trong mình một ngọn lửa — để soi sáng con đường họ chọn, và để mỗi khi nhớ lại, có thể mỉm cười mà nói: “Tôi chưa khi nào lãng phí thanh xuân.”
_
Luật sư Lưu Tiến Dũng
XEM THÊM
Nghề tranh tụng và tiếng nói từ Trái tim – Bản ngã của người đi tìm Công lý
Nghề tranh tụng: Cân bằng và đối diện với sự quay lưng…để bước tiếp
Đêm Hưng Yên – Ánh sáng trước sân tòa và khoảng trống lớn trong Tranh tụng
Bước qua Sợ hãi để giữ công bằng – Nghề luật sư và pháp luật vị Nhân sinh
Ký ức về thành phố Hoa phượng đỏ – mùa thu giữa chiến hào Thủy Nguyên
