(LS.LTD) - Trong thế giới pháp đình, nơi từng câu chữ đều có thể định đoạt số phận con người, có một thứ không ghi trong điều luật nhưng lại dẫn lối cho người luật sư: tiếng nói của trái tim. Đó là thứ khiến họ dám đối mặt với những cáo buộc lạnh lùng, để nói thay cho những thân phận yếu thế, để giữ lấy phần nhân bản trong công lý. Bởi với người làm nghề tranh tụng, luận lý là vũ khí – nhưng nội lực phải đến từ trái tim.
Tôi vẫn nhớ rất rõ buổi sáng đầu tiên được bước chân vào một phiên tòa. Phòng xử nhỏ, ánh sáng từ những ô cửa sổ cao rọi xuống những hàng ghế gỗ cũ, và không khí vừa trang nghiêm, vừa dồn nén.
Tôi ngồi ở hàng ghế sau, trong vai một người quan sát, mà tim đập như thể chính mình đang đứng giữa pháp đình. Tôi không biết khi ấy mình bị cuốn vào điều gì – là tiếng gọi của công lý, hay là niềm thôi thúc thầm kín muốn một ngày được nói lên những điều mà mình tin là đúng. Rồi ước mơ ấy thành nghề, và cả nghiệp…
10 năm cho tôi đã đi qua nhiều phiên tòa, có lớn, có nhỏ. Có phiên căng thẳng như mây giông, có phiên chỉ vài người lặng lẽ ngồi nghe như một ly café buổi sáng. Tôi đã thấy nước mắt, thấy những lặng im, thấy sự bối rối và lo âu trên gương mặt thân chủ, thấy ánh mắt lạnh lùng của những người phía bên kia. Nhưng giữa nơi tưởng chừng như chỉ còn lý lẽ và điều khoản, tôi dần hiểu ra: nghề tranh tụng không chỉ là nghề của ngôn từ, mà còn là nghề của cảm xúc, là tiếng nói của con tim.
Mỗi lần đứng lên phát biểu, tôi luôn tự hỏi: “Điều mình sắp nói ra, là vì công lý – hay chỉ vì một chiến thắng bằng mọi giá?” Tất nhiên có những bản án giòn giã, nhưng cũng nhiều tiếng thở dài. Hóa ra, cái thắng lớn nhất không nằm ở bản án, mà ở chỗ mình vẫn giữ được sự trong sáng của niềm tin vào công việc. Bao năm làm nghề, đi giữa những cao thượng và dục vọng, giữa nghiêm khắc và khoan dung, giữa chân thành và trở mặt, giữa bóng tối và ánh sáng, giữa thiện và ác, giữa đúng và ai, giữa những sáng tỏ và vùng mờ của luật,… cho tôi hiểu rằng ai cũng có cái lý để cho rằng mình đúng và những cuộc tranh luận sẽ chẳng khi nào đi đến hồi kết. Nên điều đọng lại sau cùng là tiếng nói của nhân bản, của lương tri, và của một trái tim còn lý trí.
Nhiều người hỏi tôi: làm tranh tụng lâu như vậy, có mệt không? Tôi bảo: mệt chứ. Có những đêm trở về sau phiên tòa, tôi không thể ngủ, vì ám ảnh bởi ánh mắt của một người vừa bị kết án. Nhưng rồi sáng hôm sau, tôi vẫn dậy, vẫn mặc vest, vẫn cầm hồ sơ bước đi. Không phải vì đã quen, mà vì hiểu rằng: nếu mình im lặng, sẽ còn ai nói thay cho họ? Chính điều ấy giữ tôi ở lại với nghề – cảm giác được làm người trung gian giữa luật pháp và nỗi đau của con người, người đứng bên cạnh thân chủ khi thế giới đã quay lưng.
Trong nghề này, ngôn từ là công cụ, nhưng trái tim mới là nền móng. Một lời bào chữa khàn đi vì xúc động, hay cao trào sau những nỗi đau đôi khi có sức nặng hơn cả một bản lý luận hoàn hảo. Và khi cất lời tôi biết, không chỉ để thuyết phục Hội đồng xét xử, mà còn để gửi đi một thông điệp giản dị: Mọi người – dù sai – vẫn đáng được lắng nghe.
Nhiều năm qua đi, tôi không còn run khi bước vào tòa như ngày đầu nữa. Nhưng mỗi lần đứng lên, nhìn quanh phòng xử – nơi từng chất chứa biết bao phận người – tôi vẫn thấy lòng mình lặng đi. Không phải để nắm bắt cáo trạng hay quan điểm mà để lắng nghe lời nói của trái tim, để cảm nhận nhịp đập trong đôi mắt của người mình bảo vệ. Đi qua nhiều phiên tòa, lý lẽ dẫu đôi khi không đổi được kết quả, vẫn là tiếng nói thật của một con người tin vào công lý. Và chừng nào còn giữ được sự rung động ấy, tôi cho rằng mình vẫn còn là một luật sư đúng nghĩa.
Giờ đây, khi nhìn lại, tôi không muốn đếm những vụ thắng hay thua. Tôi chỉ muốn nhớ rằng suốt những năm tháng qua, tôi đã sống trong một nghề mà mỗi lời nói đều phải bắt đầu từ trái tim. Vì công lý, sau cùng, không chỉ nằm trong bản án – nó nằm trong cách một người luật sư chọn nói, chọn tin, và chọn đứng về lẽ phải.
-
Luật sư Lưu Tiến Dũng
Hãng luật La Défense
XEM THÊM
Nghề tranh tụng: Cân bằng và đối diện với sự quay lưng…để bước tiếp
Đêm Hưng Yên – Ánh sáng trước sân tòa và khoảng trống lớn trong Tranh tụng
Bước qua Sợ hãi để giữ công bằng – Nghề luật sư và pháp luật vị Nhân sinh
Ký ức về thành phố Hoa phượng đỏ – mùa thu giữa chiến hào Thủy Nguyên
Khi những nỗi lo tìm bến đỗ mới – nghề Luật sư và gánh nặng sau cuộc gọi lúc nửa đêm
