(TPVN) - Có những lúc, làm luật sư đồng nghĩa với việc phải bước qua nỗi sợ: sợ đối thủ quá mạnh, sợ sức ép vô hình, sợ những thiệt thòi mình có thể gánh chịu. Nhưng nếu dừng lại vì sợ hãi, công bằng sẽ tiếp tục bị che lấp, và thân chủ của mình mãi mãi ở bên yếu thế hơn.
Có người hỏi tôi, làm luật sư rốt cuộc để làm gì. Nếu trả lời cho xong, tôi sẽ nói là để giúp thân chủ, để giành phần thắng trong một vụ án. Nhưng nếu chỉ dừng ở đó, nghề luật sư hóa ra chỉ còn những toan tính thắng thua, lợi ích và rủi ro. Càng đi lâu trong nghề, tôi càng thấy rõ, luật sư không chỉ sống bằng nghề, mà còn sống bằng một niềm tin – niềm tin rằng pháp luật sinh ra là để bảo vệ con người, để giữ lại công bằng cho những số phận. Và đó là lúc tôi nhận ra, triết lý giản dị nhất nhưng cũng khó nắm giữ nhất chính là: pháp luật vị nhân sinh.
Trong một vụ việc lớn tôi đang theo đuổi ở Thanh Hóa, đối thủ không ai khác chính là một Tập đoàn bất động sản hùng mạnh tại Hà Nội, có nguồn lực kinh tế khổng lồ và hậu thuẫn chính trị khó mà đo đếm được. Nếu chỉ nhìn dưới lăng kính pháp luật vị pháp luật, tức là nhìn pháp luật như những điều khoản khô khan, thủ tục pháp lý rườm rà, thì gần như tôi sẽ chẳng có động lực để đi tiếp. Bởi cán cân quá chênh lệch, vì khi một doanh nghiệp lớn đã quen áp đặt, quen tận dụng kẽ hở, thì việc đem những con chữ ra đối chiếu giống như chàng Đôn Kihôtê chống lại cả cối xay gió khổng lồ. Kết quả hầu như có thể đoán trước, phần thua sẽ nghiêng về bên yếu thế. Nhưng tôi không thể dừng lại ở đó, bởi nếu dừng lại, pháp luật sẽ mất đi ý nghĩa vốn có của nó.
Pháp luật vị nhân sinh khiến tôi nhớ rằng, sau mỗi bộ hồ sơ, sau những hợp đồng, nghị quyết, quyết định hành chính, vẫn có những con người bằng xương bằng thịt, vẫn có những cuộc đời gắn liền với đất đai, mồ hôi, nước mắt, tài sản. Thân chủ của tôi là bên yếu thế, không có đội ngũ luật sư hùng hậu, không có ngân sách để định hướng truyền thông, càng không có mạng lưới quan hệ để dựa vào. Nếu tôi chỉ làm đúng kỹ thuật nghề nghiệp, tôi có thể khuyên họ dừng lại, tránh thiệt hại thêm, và lời khuyên đó có lẽ cũng an toàn cho tôi. Nhưng nếu như vậy, tôi đã bỏ mặc công bằng, bỏ mặc tiếng nói yếu ớt trong quan hệ thương mại bất bình đẳng. Và khi đó, nghề luật sư trong tôi như thiếu đi linh hồn.
Đấu tranh trong vụ việc này không chỉ là cầm điều luật đi tranh cãi. Tôi có đủ công cụ pháp lý, đủ giải pháp thủ tục, đủ chiến lược tranh tụng. Nhưng cái thiếu lớn nhất lại là sự can đảm. Can đảm để đối đầu với một thế lực lớn, can đảm để chấp nhận rủi ro có thể xảy đến cho chính bản thân mình. Nhiều đêm tôi tự hỏi, liệu mình có đủ sức đi tiếp hay không. Rồi tôi nghĩ đến những người đang trông đợi mình, nghĩ đến cảnh họ phải cắn răng chịu đựng nếu không ai dám lên tiếng, và tôi hiểu, can đảm không phải là không sợ, mà là vẫn bước đi dù trong lòng đầy lo âu. Và tôi chọn bước tiếp, bởi giữa những lằn ranh mong manh của thắng và thua, lợi và hại, điều còn lại chính là vị nhân sinh.
Một vụ án, dù lớn đến đâu, rồi cũng sẽ khép lại. Nhưng điều còn mãi chính là cách chúng ta để pháp luật lên tiếng. Nếu luật sư chỉ “cãi” cho xong, để thắng thua quyết định tất cả, thì vụ việc ấy sẽ chìm lẫn trong hàng ngàn tranh chấp thương mại khác. Nhưng nếu luật sư quán chiếu nó bằng lăng kính nhân sinh, coi đó là dịp để đòi lại sự công bằng cho bên yếu thế, để buộc doanh nghiệp lớn phải thay đổi cách hành xử, thì giá trị của vụ việc vượt xa phạm vi pháp đình. Khi ấy, nghề luật sư không chỉ là một nghề, mà còn là một thông điệp gửi ra xã hội: rằng những ai mạnh hơn cũng phải tôn trọng luật và rằng pháp luật là sự công bằng cho tất cả.
Tôi không lãng mạn hóa nghề luật. Tôi biết rõ con đường này đầy rẫy sóng gió, nhiều khi cô độc. Nhưng tôi tin rằng phía cuối con đường có ánh sáng của công lý. Và ánh sáng ấy, cho dù có mờ nhạt thế nào, vẫn là điều khiến chúng ta tiếp tục bước đi.
Bao năm qua, tôi làm luật sư không phải chỉ để giành một phần thắng, mà để thấy rằng công lý vẫn có thể lên tiếng, rằng những người yếu thế vẫn còn một chỗ dựa. Khi nhìn theo hướng vị nhân sinh, nghề luật sư trở thành một hành trình nhân bản – không chỉ để giải quyết tranh chấp, mà còn để khẳng định: pháp luật sinh ra là để bảo vệ con người.
-
Luật sư Lưu Tiến Dũng
Chánh Văn phòng Hãng luật La Défense
XEM THÊM
Nghề tranh tụng và tiếng nói từ Trái tim – Bản ngã của người đi tìm Công lý
Nghề tranh tụng: Cân bằng và đối diện với sự quay lưng…để bước tiếp
Đêm Hưng Yên – Ánh sáng trước sân tòa và khoảng trống lớn trong Tranh tụng
Ký ức về thành phố Hoa phượng đỏ – mùa thu giữa chiến hào Thủy Nguyên
Khi những nỗi lo tìm bến đỗ mới – nghề Luật sư và gánh nặng sau cuộc gọi lúc nửa đêm
